Kiam ni parolas esperante, ni kutimas crei novajn vortojn. Tiele ne okazas kiam ni uzas nian gepatran lingvon.
Se vi havas italajn konatojn en via sociaj retoj, verŝajne lastatempe vi legis ion pri la vorto “petaloso”. Tiu vorto – kiu oni povas diri esperante “petalplena” – ne eksistas en la Itala vortaro.
Ĉi tio estas bela rakonto pri la naskigo de nova vorto en la itala lingvo ke tute rapide “virusiĝi”.
Dum kelkaj semajnoj, instruistino Margherita Aurora publikigi ĉi tio post en Facebook:
Kelkay semajnoj, laborante pri adjektivoj, unu el miaj lernantoj skribis pri floro kiu estas “petaloso”. La vorton, kvankam neekzistanta, plaĉis al mi, do mi sugestis lin sendi ĝin al la Accademia della Crusca por juĝado. Hodiaŭ ni ricevis respondon, preciza kaj plencompleta. Dankon al mia malgranda inventisto Matteo.
Accademia della Crusca estas itala asocio kiu tasko estas (laŭ vikipedio), la “studado kaj rezervado de la itala lingvo”
Jen kion ili renspondis:
Kara Matteo,
la vorto kiu vi inventis estas bone formita kaj povus esti uzita en la Itala lingvo tiel, kiel estas uzita samformitaj vortojn.
Vi kunigis vortojn petalo + oso -> petaloso = pieno di peli, con tanti petali
(esperante: petalo + plena -> petalplena = plena ol petaloj, kun multaj petaloj)
tielmaniere itala estas:
pelo + oso -> peloso = pieno di peli
(esperante: haro + plena -> harplena)
coraggio + oso -> coraggioso = pieno di coraggio, con tanto coraggio
Via vorton estas bela kaj klara, sed ĉu vi scias kiel vorto eniras en la vortaron? Nova vorto ne eniras en la vortaro kiam oni kreas ĝin, ankaŭ se gi estas “bela” kaj utila vorto. Por li eniri en la vortaro, fakte, necesas che la nova vorto ne estas konata kaj uzata nun el kiu kreis ĝin, sed ke multe da personoj uzas ĝis kaj multe da personoj ĝin komprenas. Se vi sukcesos diskonigi via vorton inter multa personoj kaj multaj personoj komencos diri kaj skribi “Com’è petaloso questo fiore!” au, tiel vi sugestas “le margherite sono fiori petalosi, mente i papaveri non sono molto petalosi”, jen, tiam do “petaloso” fariĝita itala vorto, ĉar italoj konas ĝin kaj ĝin uzas. Tiam, kiu redaktas vorarojn enigos la novan vorton kun la aliaj kaj disetendos lia signifo.
Tio estas kion ĝi funkcias: ne estas spertuloj, kiu fariĝas vortojn, kiu elektas kiujn vortojn estas belaj au malbelaj, utila kaj malutila. Kiam nova vorto estas en la buŝo el ĉiuj (aŭ el multaj), tiam la spertulo komprenas ke tio vorto iĝis vorto kial la aliaj kaj li enigas ĝin en la vortaro.
Mi esperas ke ĉi tio respondo utilas al vi, kaj mi sugestas al vi pli unu afero: bonan libron titolita “Drilla” kaj skribita el Andrew Clemens. Legu lin, eble kun via lerneja gekamarodoj kaj via instruistino: ĝi temas pri rakonto kial via, rakonto pri infano kiu kreis vorton kaj klopodas ĝin enigi en la vortaro.
Dankon pri skribi,
kara saluton al vi, al viaj lerneja gekamarodoj kaj al via instruistino.